D Vitamini Kullanımı

Yrd. Doç Dr Murat Doğan

Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi

D vitaminin kemik sağlığı haricinde başka hastalıkların tedavisinde kullanımı ile ilgili araştırmalar, 2000 yılından itibaren hızla artmaya başladı. Son zamanlarda görüyoruz ki, kalp hastalığından kansere kadar her türlü hastalığı önlemek umuduyla D vitamini takviyeleri alınmaya başladı. Bu konuyla ilgili son yapılan çalışmaları değerlendiren Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Murat Doğan, ezber bozan, çarpıcı bir açıklama yaptı. Dr. Murat Doğan D vitamini kullanımı ile ilgili şöyle dedi: “D vitamini ve kalsiyumun kemik sağlığı için gerekli olduğu konusunda bir şüphe yok fakat çok yüksek D vitamini dozlarının kemik için daha fazla fayda sağlamadığı görülmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalar gösteriyor ki bilinenin tam tersi olarak aslında yüksek doz D vitaminin zararlı bir etkisi de olabilir. Yapılan bir çalışmada, birçok insan için D vitamini alımında az dozun daha yüksek doz alımına göre daha iyi sonuçlar verdiğini göstermiştir”

Yüksek doz D vitamini kullanımı, fayda değil kemiklere zarar verebiliyor…

D vitamininin güçlü kemikler oluşturmaya yardımcı olduğu tartışılmaz bir gerçek ama ne kadar alınması gerektiği konusu hep tartışmalı olmaya devam etmektedir. Yrd. Doç. Dr. Murat Doğan D vitamini ile ilgili son zamanlarda yapılan bir çalışmadaki sonuçlara dikkat çekerek “Bu çalışma bize, D vitamini üzerinde yeniden düşünülmesi gerektiğini ortaya çıkmıştır. Çalışma şunu göstermiştir ki; yüksek miktarda D vitamini, kemik yapısı matriksine olumlu fayda etmemiş tam tersine zararlı sonuçlar doğurmuştur” dedi. Dr. Doğan açıklamasına şöyle devam etti: “Yapılan yüksek doz D vitamini yükleme çalışmasında 300 den fazla gönüllü sağlıklı kişi kullanılmıştır. Bu çalışmada 400 IU, 3000 IU ve 10000 IU düzeyinde günlük D vitamini verilerek sağlıklı bu kişiler takip edilmiş. Tüm katılımcılara, çalışma başladığında ve sonrasında kemik sağlığını değerlendirmek için tasarlanmış kemik mineral yoğunluk testleri yapılmış ve 3 yıl boyunca takip edilmiştir. Günde sadece 400 IU’luk düşük dozla karşılaştırıldığında, yüksek dozlarda D vitamini alımının kemik yoğunluğunda herhangi bir iyileşme yapmadığı ve hatta kemik yoğunluğunu azaltarak bazı zararlar oluşturabileceği saptanmıştır (6). Buna benzer pek çok çalışmada mevcuttur. Kemik sağlığı açısından, belirli bir alım seviyesine ulaştığınızda, bu miktarı arttırmak yararlı olmayacaktır.”

2017’de JAMA’da yayınlanan bir araştırmaya göre, potansiyel olarak güvenli olmayan miktarlarda D vitamini alan insan sayısında % 2,8’lik bir artış olduğu, aynı zamanda günlük 1.000 IU veya daha fazla D vitamini alan kişilerin sayısının da yaklaşık% 18 arttığı belirtilmiştir.

Dr. Doğan bizim ülkemizde de son zamanlarda artan yüksek ve gereksiz D vitamini kullanım önerileri sonucunda aynı sorunla karşılaşma tehlikesine karşı uyarıyor ve ekliyor: “Çok yüksek dozlarda (yani> 25000 IU / gün) D vitamini takviyesi alındığında, hiperkalsemi, hiperkalsiüri, nefrolitiazis, böbrek fonksiyon bozukluğu ve yumuşak doku kalsifikasyonunu hızlandırabilir. (3,4) Bazı tıp kurumlarında tolore edilebilir üst limit olarak 4000 IU dozu söylenmektedir(3). Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi besinleri düzgün bir şekilde emmesini önleyen rahatsızlıkları olan ve gastrik bypass ameliyatı geçiren kişiler genelde yüksek doza ihtiyaç duyabilmektedir(2). Ancak çoğu insanda yüksek dozlar gereksizdir ve potansiyel olarak zararlıdır. Yeterli olup olmadığından endişe ediyorsanız, günde 1.000 IU gibi küçük veya orta miktarda D vitamini almak mantıklıdır.”

Güneş Vitamini olarak bilinen D vitamini takviyelerini kimler almalıdır?

Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Murat Doğan D Vitamini takviyelerine kimlerin ihtiyacı olduğu konusunda şöyle bir açıklama yaptı: “Takviyeler, diyetlerinde az D vitamini almaya eğilimli insanlar için en iyisidir. Kış aylarında D vitamin alım dozu, yaz aylarına oranla daha yüksek önerilmektedir. 8 aylık yapılan bir çalışmada okul çocuklarında bu oranın 2000 IU olunca daha iyi sonuçlar verdiği saptanmıştır(1).Dışarıda az zaman geçiren, güneş ışınlarından çok az faydalanan insanlar da takviye almak isteyebilirler. D vitamini “güneş vitamini” olarak adlandırılır. Vücut, güneşe maruz kaldıktan sonra D vitaminini üretir. Cildiniz yaşlandıkça D vitamini üretemez. 65 yaş üzerindekiler, 20’li yaşlarının dörtte biri kadar D vitamini üretir. Ama unutmayalım, yüksek doz D vitamini ancak uzman gözetiminde alınmalıdır. Uzman tarafından günlük olarak tükettiğiniz ürünlerde ne kadar D vitamini mevcut olduğuna bakılarak, diyetinizin yeterli olup olmadığı kontrol edilmelidir.”

Yrd. Doç Dr Murat Doğan

Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi

@hekimmuratdogan

#hekimmuratdogan